Sayı 40
Sayı Konusu: Türk Sineması
Sayı Editörü: Doç. Dr. Yusuf Ziya Gökçek
Yayın Tarihi: Temmuz 2025
Makale Gönderim Tarihi
Başlangıç: 15 Mart 2025
Bitiş: 31 Mart 2025
Çerçeve yazısı
Türk Sineması, yüzyılı aşkın bir tecrübeye ve bu birikimin imkânlarını barındıran bir geleneğe sahiptir. Bu yüzyıllık geleneğin içinde Türkiye’nin modernleşme sürecinin sahip olduğu imkan ve meydan okumalarla birlikte kendine has birçok yeni krizi de bünyesinde taşıyan Türk sineması, muhatap olduğu insan sayısı itibariyle en yoğun tartışmalara başlangıcından günümüze değin kaynaklık etmektedir. Sinema sektörünün ürettiği filmlerin her birinin izlenmesi, üzerine konuşulması, onu diğer kültürel biçimlerden güçlü kılmaktadır. Sinema üzerine değerlendirmeler sokakta, kurumlarda gündelik hayatın her alanında yapılmaktadır. Üniversitelerde ise hem filmlerin üretim sürecine ilişkin mesleki formasyonun kazandırılması hem de filmlerin kültürel bağlamları, tekabül ettiği tarihsel süreç, ürettiği fenomenlerin anlaşılma noktaları gibi çeşitli yönleriyle birlikte ele alınmaktadır. Ancak sinemanın akademide hem bir mesleki eğitim hem de bir araştırma konusu olarak kendisine yer bulması için sinematografın icadından sonra yaklaşık yarım asır geçmesi gerekecektir. Türkiye’de sinema üniversitelerde 1950’li yıllarda atölyeler üzerinden görünür olmakla birlikte ancak 1960’lı yıllarda ders olarak işlenmeye başlanmıştır. Sinemanın akademik bir araştırmaya konu olması ve bu çerçevede değerlendirilerek bilimsel bilginin bir parçası ise 1960’ların sonu ile 1970’lerde üretilen doktora tezleri ile söz konusu olmuştur.
Sinemanın kendine özgü bir akademik çalışma alanı olma çabası ise 1980’li yıllarda sinema adını taşıyan lisansüstü programların başlaması ve 1990 yıllarda bu çabaların verildiği kurumsal yapıların fakülteleşmesi ile ivme kazanmıştır. Bütün bu akademik gelişmeler sinemanın yalnızca bir “genel kültür” konusu değil sosyal ve beşeri bilimler açısından da kıymetli bir alan olduğunun farkına varılmasını ve alanın özerkleşmesini de sağlamıştır. 1990’lı çoğalan artan akademik kurumsallaşma, kısa süre içerisinde lisansüstü tezlerin yazılmasına daha çok imkân verirken diğer yandan sinema alanında telif ve tercüme eserlerin yayınını da önceki yıllara nispetle büyük ölçüde arttırmıştır. Türkiye’de sinemanın gerek akademi dışı zeminlerde gerekse de akademide kendisine yer bularak hem aktüel hem de akademik nitelikli dergilerin okurla buluşması, sinema literatürünün itici bir gücü olmaya devam etmektedir.
Yüz yılı aşkın bir mesleki faaliyet alanı ve yarım asrı aşkın bir akademik çalışma konusu olan sinema olgusunun Türkiye’deki tecrübe ve birikimi, İnsan ve İnsan dergisinin Türk Sineması özel sayısında ele alınmaya karar verilmiştir. Bu çerçevede Türk Sineması’nı tartışmak, anlaşılır kılmak, alana ilişkin hem akademide hem akademi dışı alanlarda üretilmiş bilginin oluşturduğu literatürün güçlü ve zayıf tarafları ile karşımıza çıkan yanlışlara yönelik tashih edici ve çözümleyici yaklaşmak niyetimizi somutlaştırma çabasındayız. 40. sayı kapsamında araştırmacılardan, yazar ve akademisyenlerden Türk Sinema birikimi içerisindeki önemli tartışma alanlarını yeniden ve özgün bir biçimde ele almalarını beklemekteyiz. Tek film analizinin merkeze alındığı çalışmalar yerine hem makro hem mikro boyutlarıyla kavramsal, kuramsal çabalarını önceleyen, Türkiye’nin bir asırlık sinema birikimini vaka/yaklaşım/sorun merkezli film eleştirilerinin yayımlanması hedefiyle hazırlanacak Türk Sineması sayısına araştırmacıları şu alt temalarla katkıda bulunmaya davet ediyoruz.
Öncelikli Konu Başlıkları:
-Türk Sinema Tarihi Literatürü Tartışmaları
– Türk Sineması Tanıma ve Adlandırma Sorunları
-İdeoloji ve Post-İdeoloji Tartışmalarında Türk Sineması
-Türk Sineması ve Politika İlişkisi
-Türk Sineması ve Entelektüeller
-Türk Sineması ve Teknoloji
-Türkiye’de Sinema Endüstrisi
-Türk Sinemasının Diğer Sanatlarla İlişkisi
-Türk Sineması ve Kökenleri
-Türk Sinemasında Gelenek ve Modernlik
– Türk Sinema Sosyolojisi
-Türk Sinema ve Dijitalleşme
-Türk Sineması ve Türler, Temalar
-Türk Sineması ve Melodram
-Türk Sineması ve Sanat Sineması
-Türk Sineması ve Din
-Türk Sineması ve Felsefe
-Türk Sineması ve Uyarlamalar
Doç. Dr. Yusuf Ziya Gökçek
İnsan ve İnsan Dergisi
Not: Yazılar Dergi Etik İlkeleri ve Yayın Politikası ile Yazım Kuralları’na uygun olarak hazırlanmalıdır.